បញ្ហាបាត់បង់ព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានក្លាយទៅជាប្រធានបទនៃការជជែកវែកជាថ្មីទៀត ក្រោយពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងអំពីបញ្ហានេះនៅចំពោះមុខពលរដ្ឋខ្មែរ-អាមេរិកាំង នៅឯសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីចុងខែកញ្ញាកន្លងមកថ្មីៗនេះ។
នៅអំឡុងពេលជួបសំណេះសំណាលជាមួយពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងខ្លះមកពីប្រទេសកាណាដានោះ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញាកន្លងមក ក្រៅពីនិយាយវាយប្រហារទៅលើមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងហើយនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាននិយាយដល់បញ្ហាការបាត់បង់ព្រៃឈើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្ទោសទៅលើ «ចោរ» និង «ពលរដ្ឋ» ចំពោះការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ដោយលោកថា «ចោរ» បានលួចកាប់ព្រៃឈើ ហើយចំនួន «ពលរដ្ឋ» កើនឡើង បានជំរុញឲ្យមានការចូលកាប់ឆ្ការព្រៃឈើយកដី ហើយព្រៃឈើដែលបាត់បង់ទៅទាំងអស់នោះ ត្រូវបានជំនួសមកវិញដោយដំណាំកសិ-ឧស្សាហកម្ម។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «គេនិយាយថា បាត់បង់ព្រៃឈើ គឺត្រូវតែម្ដង ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសួរថា ព្រៃឈើដែលបាត់បង់ទៅជំនួសមកវិញដោយអីអាហ្នឹង? ចម្ការកៅស៊ូ ដីស្រែ ដីចម្ការ ក្រែងប្រជាពលរដ្ឋយើងកើន! យើងមិនទៅរកដីឲ្យគាត់។ អញ្ចឹង បើអ្នកឯងចិត្តសឿង អ្នកឯងឲ្យដីហ្នឹងមកខ្ញុំវិញមក ខ្ញុំយកដើមឈើវិញ។ ខ្ញុំទទួលស្គាល់អាចោរខុសច្បាប់ ខ្ញុំកំពុងឲ្យឧទ្ធម្ភាគចក្របាញ់ពីលើផងឥឡូវហ្នឹង ក៏ប៉ុន្តែ ករណីរាប់លានហិកតាដែលប្រជាជនទៅកាប់ ដើម្បីធ្វើស្រែធ្វើចម្ការ អាហ្នឹង វាមិនជាការបាត់បង់ព្រៃឈើ»។
បញ្ហានេះជំរុញឲ្យមានការចោទសួរនូវសំណួរ និងចម្ងល់ជាច្រើន ដូចជា តើនរណាគួរត្រូវបានបន្ទោសចំពោះការបាត់បង់ព្រៃឈើនេះ? តើពិតជា«ចោរ» ឬ «ពលរដ្ឋ»? តើ«ចោរ»ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើកឡើងនាពេលនោះជានរណាឲ្យពិតប្រាកដ? នរណាទទួលខុសត្រូវចំពោះមហន្តរាយព្រៃឈើកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ? ហើយចុះរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានទំនួលខុសដូចម្ដេចចំពោះវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជានោះ?
ការបន្ទោសទៅលើ «ពលរដ្ឋ»ថា បានកាប់ឆ្ការព្រៃឈើដើម្បីយកដីមកដាំដំណាំកសិ-ឧស្សាហកម្មផ្សេងៗនោះ វាអាចមិនខុសទាំងស្រុងនោះទេ ព្រោះថា ដំណាំកៅស៊ូ ស្វាយចន្ទី ដំឡូងមី ឬម្រេចជាដើម ត្រូវបានដាំដុះនៅលើផ្ទៃដីចាប់ពីទំហំរាប់សិបហិកតារហូតដល់រាប់ពាន់ហិកតានៅតាមបណ្ដាខេត្តនានា ជាពិសេសនៅតាមបណ្ដាខេត្តភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែ ការបន្ទោសទៅលើ «ពលរដ្ឋ»ថា បានកាប់ឆ្ការព្រៃឈើដើម្បីយកដីមកដាំដំណាំកសិ-ឧស្សាហកម្មផ្សេងៗនោះ ក៏អាចមិនត្រូវទាំងស្រុងដូចដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងនោះឡើយ នោះក៏ព្រោះរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតមួយចំនួន បានរកឃើញថា បុគ្គលមានអំណាច និងមានលុយ បានស្ថិតនៅពីក្រោយវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា។
អង្គការ Global Witness បានចេញរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតជាច្រើនស្ដីវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា នៅក្នុងរយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំមកនេះ ឬយ៉ាងហោចណាស់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥មក។
របាយការណ៍របស់អង្គការមួយនេះ សុទ្ធតែបង្ហាញថា វិនាសកម្មព្រៃឈើបង្កឡើងដោយបុគ្គលមានអំណាច មានលុយ និងមានឥទ្ធិពល ហើយបុគ្គលទាំងនោះ សុទ្ធតែមានទំនាក់ទំនងជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផងដែរ។
របាយការណ៍មានចំណងជើងថា «Cambodia’s Family Tree» ដែលចេញដោយអង្គការមួយនេះកាលពីឆ្នាំ២០០៧នោះ បានបង្ហាញឈ្មោះបុគ្គលមានអំណាច និងមានលុយ ដែលបានបង្កវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅទូទាំងប្រទេស។
បើតាមរបាយការណ៍ដដែលនេះ បុគ្គលដែលត្រូវបានរកឃើញថា បង្កវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា មានដូចជា លោក ឌី ចូច ដែលត្រូវជាប្អូនជីដូនមួយជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ហើយបន្ទាប់មកទៀតគឺអ្នកស្រី សេង គាង ដែលត្រូវជាមិត្តភក្តិនៃភរិយារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ក្រៅពីសាច់ញាតិលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី របាយការណ៍នោះរកឃើញថា មានសាច់ញាតិមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ ដូចជា សាច់ញាតិរបស់អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក ច័ន្ទ សារុន ជាដើម។
របាយការណ៍ដដែលនោះ បានរកឃើញថា ក្រុមកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងសកម្មភាពកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅកម្ពុជាផងដែរ ជាពិសេសនោះ មន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងកងពលលេខ ៧០។
របាយការណ៍នោះ មិនត្រឹមតែលើកឡើងនូវឈ្មោះបុគ្គលមានលុយមានអំណាចជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែ ក៏បានបង្ហាញផងដែរនូវរបៀបនៃការកាប់ ការដឹកជញ្ជូន និងទំហំនៃជំនួញឈើខុសច្បាប់នៅកម្ពុជាផងដែរ។
អង្គការ Global Witness រកឃើញថា ព្រៃឈើត្រូវបានកាប់ និងដឹកជញ្ជូនចេញពីតំបន់ការពារ ឬតំបន់អភិរក្ស ដូចជា តំបន់ព្រៃឡង់ និងតំបន់ការពារស្ថិតនៅតាមបណ្ដាខេត្តភាគឦសានកម្ពុជា ជាប់នឹងព្រំដែនវៀតណាមជាដើម។
អង្គការមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡុងដ៍មួយនេះ ក៏បានរកឃើញផងដែរថា ឈើប្រណិតរាប់សែនម៉ែត្រគូប និងមានតម្លៃរាប់សិបលានដុល្លារ ត្រូវបានដឹកជញ្ជូនដោយខុសច្បាប់ នាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិន ដែលជាទីផ្សារធំបំផុត ហើយសកម្មភាពដឹកជញ្ជូនដោយខុសច្បាប់ទាំងនោះ ក៏បានធ្វើឲ្យបាត់បង់ចំណូលពន្ធគយរាប់សិបលានដុល្លារផងដែរ។
បើទោះបីជាអង្គការ Global Witness បានរកឃើញវិនាសកម្មព្រៃឈើបែបនេះក្ដី ប៉ុន្តែ ភាគីរដ្ឋាភិបាលមិនទទួលស្គាល់នោះឡើយ ហើយចាត់ទុករបាយការណ៍នានារបស់អង្គការមួយនេះថា គ្មានមូលដ្ឋាន និងមានចេតនាវាយប្រហារលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបុគ្គលមានលុយមានអំណាច ដែលត្រូវបានលើកនៅក្នុងរបាយការណ៍នោះ។
មិនមែនតែអង្គការ Global Witness ទេដែលរកឃើញថា វិនាសកម្មព្រៃឈើ បង្កឡើងដោយបុគ្គលមានលុយ និងមានអំណាចនោះ ប៉ុន្តែ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុក ក៏ជឿជាក់ថា ពលរដ្ឋមិនហ៊ានកាប់ព្រៃឈើបង្កវិនាសកម្មធំធេងនោះឡើយ។
មន្ត្រីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍ នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ មិនយល់ទៅនឹងសម្ដីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នោះឡើយ ហើយលោកថា ប្រជាពលរដ្ឋមិនហ៊ានចូលកាប់ឆ្ការ ឬកាប់ព្រៃឈើយកដីទំហំរាប់ម៉ឺនហិកតានោះទេ។
លោក ប៉ែន បុណ្ណារិ៍ ប្រាប់ថា៖ «អញ្ចឹង ក្រុមចោរដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីព្រមាន និងបញ្ជាឲ្យមានការចាប់[ខ្លួន] វាមិនពិបាកសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល រួមជាមួយស្ថាប័នតុលាការដែលធ្វើការរឿងនេះទេ។ វាមានគ្រប់ទំព័រកាសែត ហើយចូលទៅសួរតំបន់ព្រៃដែលបាត់បង់ក៏ដឹងហើយថា ឧកញ៉ាណា? មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ណា?»។
វិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ត្រូវបានអង្គការ Global Witness រកឃើញថា បានកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ទៀត បើទោះបីជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្ដេជ្ញាជាច្រើនលើកថា ការពារព្រៃឈើឲ្យខាងតែបានក៏ដោយ៕
