រដ្ឋាភិបាលគ្រោងដាក់សម្ភារយោធានិងបង្ហាញឯកសារស្តីពីប្រវត្តិនៃចលនាតស៊ូរំដោះប្រទេសកម្ពុជាចេញពីរបបខ្មែរក្រហមរហូតដល់ការបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅចុងឆ្នាំ១៩៩៨ ក្នុងឱកាសសម្ពោធវិមានឈ្នះឈ្នះ ប៉ុន្តែអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបារម្ភពីសុក្រិតភាពនៃឯកសារ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ លោក ឈុំ សុជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា ឯកសារដែលគ្រោង យកមកដាក់បង្ហាញនៅសារមន្ទីរវិមានឈ្នះឈ្នះ គឺភាគច្រើននិយាយអំពីប្រវត្តិតស៊ូរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រួមទាំងការដែលលោកទៅពឹងពាក់ប្រទេសវៀតណាមឲ្យជួយរំដោះប្រទេសកម្ពុជាចេញពីរបបខ្មែរក្រហមនិងការកសាងប្រទេសជាតិឡើងវិញ។ គោលបំណងនៃការដាក់បង្ហាញនេះ គឺដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនិងអ្នកសិក្សាស្វែងយល់ពីដំណើរនៃការតស៊ូរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខ្លួននៅពេលនោះ។
លោក ឈុំ សុជាតិ បានមានប្រសាសន៍បន្តថា ក្រៅពីការដាក់បង្ហាញឯកសារទាំងអស់នេះ ក៏មានការរៀបចំពិព័រណ៍សម្ភារយោធាមួយចំនួននិងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ផ្សេងៗទៀតដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រើប្រាស់ក្នុងសម័យកាលរំដោះប្រទេសជាតិរួមមានកាំភ្លើង និងរថយន្តជាដើម។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «គាត់មានរបស់អនុស្សាវរីយ៍របស់គាត់ក្នុង ការប្រើប្រាស់។ មានកាំភ្លើង មានរថយន្តរបស់គាត់នុងគឺទុកតាំងលម្អដែរ ដើម្បីឲ្យឃើញថា ការតស៊ូរបស់អ្នកដឹកនាំយើងមានប្រវត្តិសាស្ត្រត្រឹមត្រូវ ដោយមានការចាត់តាំងត្រឹមត្រូវ។ មានរថយន្ត មានឡាន មានកាំភ្លើងប្រើប្រាស់រហូតមកដល់គាត់រំដោះបាននៅថ្ងៃប្រាំពីរមករា»។
អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកស្រី មូរ សុខហួរ ប្រាប់វីអូឌីតាមប្រព័ន្ធសង្គមWhatsAppថា ឯកសារដែលមានតម្លៃជាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃប្រទេសជាតិនិងសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវបានលុះត្រាបញ្ចូលគ្រប់ព្រឹត្តិការណ៍និងមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធ ហើយមិនមែនជាឯកសារដែលសរសេរអំពីវីរភាពរបស់បុគ្គលណាមួយឬក៏បង្កើតឡើង ដើម្បីផលចំណេញរបស់មនុស្សមួយក្រុមឬបក្សណាមួយទេ។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រវត្តិសាស្ត្រត្រូវនិយាយការពិត ប្រសិនបើបក្សមួយយកមកសរសេរខ្លួនឯង អត់មានតម្លាភាព មិនដឹងយកមកសរសេពីអង្កាល់ មិនទាំងដែលឃើញពង្រាងនុងផង ហើយយកមកដាក់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រហើយ។ យើងមិនអាចផ្តល់តម្លៃនុងជូនបានទេ»។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ បានបន្ថែមទៀតថា ឈ្នះឈ្នះលុះត្រាតែប្រទេសជាតិទាំងមូលឈ្នះនិងមានការផ្សះផ្សាជាតិក្រោយមសង្គ្រាមប្រល័យពូជសាសន៍ ដោយលោកស្រីចោទសួរថា តើឈ្នះឈ្នះត្រង់ណា បើសិនជាប្រទេសជាតិនៅមានការឈឺចាប់ ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែមានការឈឺចាប់ដោយបញ្ហាបាត់បង់ដីធ្លី ភាពក្រីក្រនៅតែធ្ងន់ធ្ងរ ធន់ធានធម្មជាតិនៅតែបាត់បង់ ហើយពលរដ្ឋរាប់លាននាក់នៅតែបន្តធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារធ្វើនៅក្រៅប្រទេសនោះ។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ឈ្នះឈ្នះលុះត្រាតែខ្មែរនិងខ្មែរឈប់លាបពណ៌គ្នា ជជែកគ្នា សន្ទនារកមធ្យោបាយ ដើម្បីដោះអ្វីដែលជាសេចក្តីត្រូវការជាបំផុតនៃប្រជាពលរដ្ឋ ឬការរស់ដោយមានសិទ្ធិសេរីភាព រស់នៅក្នុងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ រស់ដោយគ្មានការភ័យខ្លាច»។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោក មាស នី បានមានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតឯកសារគឺជាគឺសិទ្ធិរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកស្រាវជ្រាវក៏មានសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការជ្រើសរើសថា តើឯកសារណាដែលជឿទុកចិត្តនិងអាចយកប្រើការបាន។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើសិនឯកសារហ្នឹង វាអាចពឹងពាក់បាន។ ឯកសារនុងជាឯកសារឯករាជ្យ មិនមានទិដ្ឋភាពនយោបាយ មិនមានការច្នៃប្រឌិតអីទេ អានុងយើងអាចយកជាការហើយ ប៉ុន្តែបើសិនជាឯកសារនុងជាឯកសារគ្រាន់តែបម្រើនយោយបាយ។ សរសេរដើម្បីបម្រើបុគ្គលណាមួយប៉ុណ្ណឹងទេ អនុងពួកអ្នកខាងស្រាវជ្រាវក៏គេមិនអាចទុកអានដែរបាទ»។
លោក មាស នី បានបដិសេធភ្ជាប់នឹងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារស្ថានភាពនយោបាយមិនអំណោយផល ប៉ុន្តែលោកបានបន្ថែមថា មេដឹកនាំកម្ពុជាសម័យមុនៗច្រើនតែទាញប្រវត្តិសាស្ត្រមកតម្រូវចិត្តខ្លួនឯង ដោយនាំគ្នាសរសេរលើកតម្កើងតែអំពីខ្លួនឯង ដែលផ្នែកខ្លះនៃរឿងនោះមិនមែនជាការពិត ហើយទីបំផុតផ្នែកខ្លះនៃប្រវត្តិសាស្ត្រពិតត្រូវបាត់បង់។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើសិនណាអ្នកស្រាវជ្រាវបន្តនុង គាត់យកមកហើយ គាត់យកព័ត៌មានដែលមានភាពលម្អៀងស្រាប់ហើយ យកមកដាក់បន្តុបទៀត វាធ្វើឲ្យរបាយការណ៍របស់គាត់ក្រោយនុង ក៏វាអត់មានគុណភាពអីដែរបាទ។ អានុងធ្វើឲ្យគេរិះគន់ទៅលើរបាយការណ៍របស់គាត់ទៀតដែរ»៕
វិមានឈ្នះឈ្នះចាប់ផ្តើមកសាង អំឡុងខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៦នៅលើផ្ទៃដី៨ហិកតាស្ថិតនៅខណ្ឌជ្រោយចង្វារាជធានីភ្នំពេញ។ រដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើពិធីសម្ពោធបីថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ដល់ ៣១ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខនេះ ដើម្បីអបអរខួប២០ឆ្នាំនៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមតាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះដែលរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦ និងបន្តមកដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ ជាពេលដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមត្រូវបានរំលាយនិងធ្វើសមាហរ័ណកម្មចូលក្នុងជួរកងទ័ពរដ្ឋាភិបាល។
