គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទនេះ មានអតីតមន្ត្រីបក្សប្រឆំាង ៩នាក់ហើយ ត្រូវបានផ្តល់សិទ្ធិឲ្យធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ក្រោយពីពួកគេអនុវត្តតាមច្បាប់ដែលតាក់តែងឡើងដោយតំណាងរាស្ត្របក្សកាន់អំណាច។
អ្នកទាំង ៩នាក់នោះ ភាគច្រើនជាអតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ដែលត្រូវតុលាការកំពូលហាមធ្វើនយោបាយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ ជាមួយមន្ត្រី ១១៨នាក់ផ្សេងទៀត ខណៈជម្លោះនយោបាយឈានទៅរំលាយគណបក្សប្រឆាំង និងចាប់ឃុំខ្លួនប្រធានគណបក្ស លោក កឹម សុខា។
រលកនៃការដើរចេញរបស់អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង ទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញនេះ ចំពេលដែលស្ថានការណ៍នយោបាយនៅមិនទាន់ស្តារឡើងវិញ តាមការជំរុញរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិនៅឡើយ ដូចជា ការទាមទារឲ្យគណបក្សប្រឆាំងបានដំណើរការឡើងវិញ និងដោះលែងលោក កឹម សុខា ជាដើម។
ភាពចម្រូងសម្រាសនេះ បង្កើតបានជាសំណួរថា៖
តើការទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ក្នុងការលៈទេសៈនេះ ជាការបើកផ្លូវឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ឬទេ ?
អ្នកវិភាគវ័យក្មេងកញ្ញា លី ស្រីស្រស់ វិភាគថា លទ្ធភាពតិចបំផុត ដែលថា រលកនៃការចាកចេញទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនៅពេលនេះ ជាការត្រួសត្រាយផ្លូវឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា បើពិនិត្យពីដើមចមមុនរំលាយគណបក្សប្រឆាំង និងមានការចាប់ឃុំខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សនេះ។
ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគវ័យក្មេងរូបនេះ វិភាគថា គណបក្សកាន់អំណាចកំពុងលេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ប្រទេសជាតិ បើនៅបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា។
កញ្ញា លី ស្រីស្រស់ ប្រាប់ថា៖ «ពីព្រោះថា សហភាពអឺរ៉ុប ក៏បានទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ដែរ។ អញ្ចឹង បើសិនជារដ្ឋាភិបាលដោះលែង វាជាចំណុចវិជ្ជមានមួយ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើ ហើយក៏បានជួយឲ្យប្រទេសជាតិយើងមិនជួបហានិភ័យដែរ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិភាគថា ការដោះលែងលោក កឹម សុខា អាចកើតឡើងលុះណាតែសញ្ញាបែកបាក់រវាងលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី បានចូលមកដល់។
អ្នកវិភាគរូបនេះ វិភាគថា ចរន្តនយោបាយពេលនេះ អាចជាយុទ្ធសាស្ត្របន្សាបឥទ្ធិពលបក្សប្រឆាំងតាមរយៈកាត់ផ្ដាច់មេដឹកនាំចេញពីសមាជិក ក៏ថាបាន។
ប៉ុន្តែ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិភាគថា យុទ្ធសាស្ត្របែបនេះ នឹងជំរុញកម្ពុជាជាប់ទណ្ឌកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិ បើរដ្ឋាភិបាលមិនដើរលើគន្លងប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដមួយបែបអឺរ៉ុប ដូចមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា៖ «បើសិនជាឈរលើគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យបែបកម្ពុជាហ្នឹង កម្ពុជាប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការបាត់បង់ EBA ហ្នឹងហើយ។ គួរតែរកដំណោះស្រាយ រកវិធានការ រកវិធីសាស្ត្រឆ្លើយតបនូវអ្វីដែលសហភាពអឺរ៉ុបគេលើកឡើង ដែលកម្ពុជាយើងខ្វះខាតកន្លែងណា កុំឲ្យឈរលើទស្សនៈប្រជាធិបតេយ្យបែបកម្ពុជា។ ខ្ញុំគិតថា យើងអាចប្រឈមនឹងការបាត់បង់»។
អ្នកវិភាគនយោបាយនៅឯក្រៅប្រទេស លោក គឹម សុខ មានប្រសាសន៍ថា រលកនៃការដើរចេញទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះ ជាសញ្ញាប្រេះឆាស្រាប់ផ្ទៃក្នុង តែលោកថា មិនមែនជាកត្តាជំរុញបក្សប្រឆាំងឲ្យធ្លាក់ប្រជាប្រិយភាព ឬបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងទេ បើលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី នៅតែមានជំហររួមគ្នានោះ បើទោះបីចំនួនអ្នកទៅសុំសិទ្ធិនេះ កើនឡើង ៥ដងទៀតក៏ដោយ។
លោក គឹម សុខ វិភាគទៀតថា ចរន្តដើរចេញនេះ ក៏គ្មានឥទ្ធិពលអ្វីទៅត្រួសត្រាយផ្លូវឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ដែរ ហើយថា បើទោះបីជាមានការសន្យាណាមួយពីគណបក្សកាន់អំណាច ក៏ការសន្យានោះ ស្ថិតក្នុងរូបភាពបោកបញ្ឆោតដែរ។
លោក គឹម សុខ វិភាគថា លទ្ធភាពនៃការដោះលែងលោក កឹម សុខា លុះណាតែគណបក្សកាន់អំណាចដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន ទប់នឹងសម្ពាធអន្តរជាតិលែងជាប់។
លោក គឹម សុខ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រសិនបើការផ្តល់សេរីភាពឲ្យលោក កឹម សុខា ធ្វើនយោបាយពេញលេញ ហើយគំរាមយ៉ាងខ្លាំងទៅដល់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះច្បាស់ណាស់ លោក ហ៊ុន សែន មិនដោះលែងលោក កឹម សុខា ដាច់ខាត»។
ជម្លោះនយាបាយនៅកម្ពុជាដែលបានផាត់គណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជាចេញពីឆាកនយោបាយនេះ ជំរុញឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបនាំមុខគេ គំរាមផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ពិសេសសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងដំណើរការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដោយទុកពេល ១៨ខែ គិតពីថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩។
ជ្រុងមួយទៀតដែលអ្នកវិភាគព្យាករទុកពីលទ្ធភាពនៃការដោះលែង លោក កឹម សុខា នោះ គឺនៅពេលដែលបក្សកាន់អំណាច ទប់ទល់ទៅនឹងវិធានការអន្តរជាតិលែងរួច រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាចនឹងកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញដូចប្រទេសថៃ ដោយទុកឲ្យរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា រួមគ្នាផ្តល់ទំនុកចិត្តបង្កើតរដ្ឋាភិបាលជំនួសវិញ ដែលថាយន្តការនេះ លោក ហ៊ុន សែន អាចគេចផុតពីទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិផង និងអាចបន្តដឹកនាំប្រទេសបានយ៉ាងតិច ១០ឆ្នាំទៀត៕
