បើគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៦ មកដល់ឆ្នាំ២០១៩នេះ វាមានរយៈពេល ១៣ឆ្នាំកន្លងផុតមកហើយ ដែលប្រជាសហគមន៍ឡពាង នៅក្នុងស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានជាប់ផុងនៅក្នុងជម្លោះដីធ្លីមួយជាមួយភរិយារបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយនៅតែគ្មានដំណោះស្រាយនៅឡើយ។
ប្រជាពលរដ្ឋឡពាង បានឡើងចុះស្វែងរកដំណោះស្រាយ និងអន្តរាគមន៍ទាំងនៅឯថ្នាក់ក្រោមជាតិ នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំងផ្ទាល់ និងនៅថ្នាក់ជាតិឯរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ។
ក្នុងរយៈពេលដែលដីធ្លីពួកគាត់បន្តស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគ្មានដំណោះស្រាយនោះ ពលរដ្ឋសហគមន៍ឡពាង បានរៀបរាប់បញ្ហាលំបាកក្នុងជីវភាពរបស់ពួកគាត់ ដែលពួកគាត់អះអាងថា ជាផលប៉ះពាល់ដែលកើតចេញពីបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃនេះ។
រំឭកឡើងវិញទាំងសំឡេងអួលដើមក នៅអំឡុងពេលតវ៉ានៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះ អ្នកភូមិឡពាង អ្នកស្រី ហ៊ុល ណា បានប្រាប់ថា រូបគាត់ និងអ្នកភូមិដទៃទៀត មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅដាំដុះដំណាំកសិកម្មនៅលើដីធ្លីមានជម្លោះនោះឡើយ ដែលធ្វើឲ្យជីវភាពពួកគាត់រឹតតែលំបាកថែមទៀត។
អ្នកស្រី ហ៊ុល ណា បន្ថែមថា៖ «មានជម្លោះហ្នឹងតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មកហើយ។ គេបានជីកប្រឡាយ និងធ្វើរបងព័ទ្ធ។ ពួកខ្ញុំលែងបានចូលបង្កបង្កើនផលលើដីខ្លួនឯង បង្កឲ្យពួកខ្ញុំលំបាកទៅៗ រកអង្ករច្រកឆ្នាំងមិនចង់ឃើញ។ រាល់ថ្ងៃពួកខ្ញុំស៊ីស្នួលដេរស្លឹក ដើរចាប់ក្តាម ចាប់កង្កែប ក្តាមលក់ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។ រកមួយថ្ងៃមិនចង់គ្រប់មួយថ្ងៃទេ»។
ស្រ្តីវ័យ៦៣ឆ្នាំ និងមានកូន ៤នាក់ក្នុងបន្ទុករូបនេះ បន្តថា ក្រុមហ៊ុន ខេឌីស៊ី (KDC) របស់អ្នកស្រី ជា ខេង ភរិយារបស់លោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានរំលោភ និងធ្វើរបងព័ទ្ធយកដីគាត់អស់ ៤ហិកតា ធ្វើឲ្យគ្រួសារគាត់ពុំមានដីធ្លីសម្រាប់បង្កបង្កើនផលទៀតឡើយ និងធ្វើឲ្យមានការលំបាកក្នុងជីវភាព ហើយកូនៗបាត់បង់ការសិក្សា ជាដើម។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំខំដើរជីក ដើរកកាយដំឡូង យកមកចិញ្ចឹមកូនរហូតធំហើយ ហើយអ្វីដែលក្រុមហ៊ុនមកយកដីខ្ញុំទាំងដែលខ្ញុំមិនបានលក់មិនបានដូរ ធ្វើឲ្យខ្ញុំវេទនាយ៉ាងនេះ សូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយមើលមកពួកខ្ញុំផង ពួកខ្ញុំលំបាកវេទនាខ្លាំងណាស់»។
មិនត្រឹមតែជួបប្រទះបញ្ហាជីវភាពប៉ុណ្ណោះទេ ពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀតនៃសហគមន៍មួយនេះ ថែមទាំងប្រឈមមុខនឹងការចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារថែមទៀតផង។
ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ចាស់ និងមានបំណាស់ផងនោះ ពលរដ្ឋឡពាងម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី ឈិត សុខន បាននិយាយមកកាន់ វី.អូ.ឌី ទាំងដៃកាន់កញ្ចប់បាយ ថា ក្រោមជម្លោះដីធ្លីជាមួយអ្នកស្រី ជា ខេង គឺសមត្ថកិច្ចបានចាប់ស្វាមីរបស់គាត់ ដែលជាតំណាងពលរដ្ឋដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៦ឆ្នាំ ដោយសារតែស្វាមីរបស់គាត់ដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ាដីធ្លីការប្រឆាំងក្រុមហ៊ុន។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «វាមិនមែនអយុត្តិធម៌តែលើគ្រួសារទេ គឺអយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាជននៅសហគមន៍ឡពាងទាំងអស់គ្នា។ ប្រជាជនខ្ញុំ តែហ៊ានតែតវ៉ា គេចាប់ដាក់គុកទាំងអស់ រហូតប្រជាជនខ្លះខ្លាចរអាដកខ្លួនឈប់តវ៉ា»។
អ្នកស្រី ឈិត សុខន រៀបរាប់ទាំងអួលដើមក ថា ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះ អ្នកភូមិរងទុក្ខវេទនា និងមានការឈឺចាប់បំផុត ដោយសារពួកគាត់ត្រូវបាត់បង់ដីធ្លី ហើយត្រូវអាជ្ញាធរប្រើហិង្សា និងវាយកម្ទេចសម្ភារមានអង្ករឆ្នាំងបាយរបស់ពួកគាត់ចោលថែមទៀត។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «កាលពីមុន ១០០គ្រួសារជាង ដែលគេដាក់ពាក្យបណ្តឹងតវ៉ា ប៉ុន្តែ គេឃើញចាប់ដាក់គុកច្រើនពេក គេដកខ្លួនចេញខ្លះ។ នៅតែពួកខ្ញុំប៉ុណ្ណោះទេ ទោះគេវ៉ៃបែកក្បាលហូរឈាមម៉េច នៅតែលូនមក។ កាលនោះ នាំគ្នាដើរវាងទម្រាំមកដល់ភ្នំពេញ នាំគ្នាពរកូន លីឆ្នាំងបាយ លីទឹក ជំនាន់គេធ្វើបាបប្រជាជនណាស់។ ដីក៏អស់ ខ្លួនក៏មានទោស សួរថា ពួកយើងឈឺចាប់ប៉ុណ្ណា? កាលពីមានដីធ្វើស្រែធ្វើចំការ ខ្លួនរស់ស្រួល ឥឡូវមានអីទៀត ខ្លួនក៏ចាស់ រកអីបាន ធ្វើអីកើត!»
ថ្មីៗនេះ ប្រជាសហគមន៍ឡពាង បានជំរុញសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ឲ្យពន្លឿនដំណើរការរឿងក្តីរបស់ពួគេជាមួយអ្នកស្រី ជា ខេង ខណៈទំនាស់ដីធ្លីនេះអូសបន្លាយរយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ ដោយប្រជាសហគមន៍ទាំងនោះអះអាងថា ពួកគេនៅតែបន្តធ្វើការរហូត បើទោះបីជាមានសង្ឃឹមឈ្នះក្តីជាមួយអ្នកស្រី ជា ខេង តិចតួចក៏ដោយ។
តំណាងសហគមន៍ឡពាង អ្នកស្រី អ៊ុំ សុភី និយាយថា អ្នកភូមិឡពាងនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ ប្រសិនបើលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញមុខអន្តរាគមន៍ ហើយតុលាការកាត់ក្តីដោយឯករាជ្យនោះ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ថ្វីត្បិតតែពួកខ្ញុំក្រីក្រ មានទំនាស់ដីធ្លីយូរឆ្នាំយ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកយើងនឹងខិតខំរកលុយយកមកឲ្យតុលាការដំណើរការរឿងក្តីរបស់ពួកខ្ញុំ ព្រោះរឿងនេះអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកខ្ញុំមែនទែន។ ពួកខ្ញុំជាកសិករ ត្រូវការដីត្រឡប់មកវិញ ដើម្បីទុកកូនចៅរបស់ពួកខ្ញុំទៅជំនាន់ក្រោយទៀត»។
ស្រី្តអតីតគ្រូបង្រៀនដែលបាត់បង់ការងារដោយសាររឿងតវ៉ាដីធ្លីនេះ បានអំពាវនាវទៅប្រមុខរដ្ឋាភិបាលជួយអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនេះជូនពួកគេឲ្យបានឆាប់ផងដែរ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំក៏សំណូមពរទៅដល់រដ្ឋាភិបាលដែរ ក្រឡេកមើលមកពួកខ្ញុំផង ខ្ញុំដោយសារតែតវ៉ាដីធ្លី ត្រូវបានគេបញ្ឈប់ពីការងារ ជួយផ្តល់ការងារ និងដីឲ្យខ្ញុំវិញ។ ខ្ញុំគ្មានទោសកំហុសអ្វីទេ ហេតុអ្វីបានជាគេបញ្ឈប់ពីការងារជាគ្រូបង្រៀន។»
ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកអង្កេតនៅអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាសហគមន៍ឡពាងពិបាកឈ្នះក្តីជាមួយអ្នកស្រី ជា ខេង ណាស់ ដោយសារ ប្រជាសហគមន៍ទាំងនោះជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណា លោកថា ប្រសិនបើអ្នកភូមិឡពាងនៅតែរួមគ្នាតស៊ូទាមទារនោះ ថ្ងៃណាមួយពួកគេអាចទទួលបានដំណោះស្រាយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងមើលទៅរឿងក្តីរបស់ពួកគាត់ដូចជាពិបាកក្នុងការឈ្នះក្តីទៅលើក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែ ទោះយ៉ាងណា យើងមើលទៅក៏ពួកគាត់មិនបោះបង់ចោលក្តីសង្ឈឹមថា នឹងមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់នៅពេលណាមួយ ពីព្រោះអ្វីដែលពួកគាត់បាត់បង់ គឺបញ្ហាដីធ្លីរបស់ពួកគាត់។ ខ្ញុំគិតថា ពួកគាត់អស់ជម្រើស គ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីតស៊ូក្រាញននាល ធ្វើយ៉ាងណាស្វែងរកដំណោះស្រាយឲ្យបានសមរម្យសម្រាប់ពួកគាត់»។
អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ បានអំពាវនាវទៅតុលាការឲ្យមានការយោគយល់ និងអនុគ្រោះចំពោះការតម្រូវឲ្យប្រជាសហគមន៍ឡពាងបង់ប្រាក់ប្រដាប់ក្តីផងដែរ ប្រសិនបើពួកគេពុំមានលទ្ធភាពបង់នោះ។
កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមីនា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានបង្គាប់ឲ្យប្រជាហគមន៍ឡពាងបង់ប្រាក់ម្នាក់ ៤០ម៉ឺនរៀល ទៅតុលាការ ដើម្បីដំណើរការរឿងក្តីរបស់ពួកគេជាមួយប្រធានក្រុមហ៊ុន ខេឌីស៊ី (KDC) របស់ភរិយាលោក ស៊ុយ សែម ប៉ុន្តែ ត្រូវបានអ្នកភូមិឡពាងស្នើសុំពន្យាពេលសិន ខណៈតុលាការទុកពេលសម្រាប់ពួកគេតែ ១៥ថ្ងៃ មិនអាចរកថវិកាបង់បាន ដោយថា ពួកគាត់កំពុងខ្វះខាតជីវភាព។
តំណាងពលរដ្ឋឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នមានអ្នកភូមិឡពាងជាង ៤០គ្រួសារទៀតដែលមិនទាន់ទទួលបានសំណង ដោយក្នុងនោះមានដីសរុបទំហំ ១១០ហិកតា៕
