មន្ត្រីជំនាញកសិកម្មបានអះអាងថា ពួកគេបានចាត់វិធានការមួយចំនួន ដូចជា ទប់ស្កាត់ការចរាចរសាច់ជ្រូក និងសត្វជ្រូកនៅតំបន់ផ្ទុះជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិក ក្នុងភូមិមួយជាប់ព្រំដែនវៀតណាមនៅខេត្តរតនគិរី ព្រមទាំងបន្តតាមដានករណីនេះបន្ថែមទៀត។
ប្រធានមន្ទីរករសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្តរតនគិរី លោក សូយ សូណា ឱ្យ វី.អូ.ឌី ដឹងថា ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកបានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងភូមិសោមកានិញ ឃុំសោមធំ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ តាំងពីថ្ងៃទី២២ ខែមីនា ដោយថា មកទល់ពេលនេះមានសត្វជ្រូករបស់អ្នកភូមិប្រមាណ៥រយក្បាលបានងាប់ និងបំផ្លាញចោល។
ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មដដែលបន្តថា ជំងឺនេះបានផ្ទុះឡើងតែភូមិសោមកានិញមួយប៉ុណ្ណោះ ហើយអាជ្ញាធរជំនាញបានចាត់វិធានការទាន់ពេលវេលា ប៉ុន្តែ ក៏នៅតែបន្តយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ស្ថានភាពនេះ យើងបានទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលាពាក់ព័ន្ធការផ្ទុះនៅភូមិមួយនៅភូមិសោមកានិញ នៅស្រុកអូរយ៉ាដាវ ហើយសភាពសត្វក្រៅពីនេះ យើងបានបាញ់ថ្នាំសម្លាប់មេរោគ ផ្សព្វផ្សាយប្រជាពលរដ្ឋ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មិនឱ្យមានការដឹកជញ្ជូនសត្វជ្រូកចេញពីភូមិហ្នឹង ឬ ភូមិដទៃចេញចូលទេ។ យើងបានប្រកាសពីក្រសួងកសិកម្ម គឺហាមការធ្វើចរាចរណ៍សត្វជ្រូកពីតំបន់ផ្ទុះជំងឺហ្នឹង។ យើងបានចាត់វិធានការពីកន្លែងផ្ទុះជំងឺហ្នឹងប្រហែល៣គីឡូម៉ែត្រ បាញ់ថ្នាំការពារ និងស្រាវជ្រាវ ព្រោះខ្លាចវាឆ្លងរាលដាល។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវទប់ស្កាត់»។
មន្ត្រីជំនាញដដែលឱ្យដឹងថា អាការៈជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកពិបាកមើលបន្តិច ដោយជាប្រភេទជំងឺថ្មី ប៉ុន្តែ គេអាចសង្កេតឃើញថា ជំងឺនេះធ្វើឱ្យសត្វជ្រូកទន់ដៃទន់ជើង មិនស៊ីចំណី ឬស៊ីបាយ និងហើមពោះពេលជ្រូកងាប់ ជាដើម។
អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានសុខភាពសត្វ និងផលិតកម្មសត្វ លោក តាន់ ផាន់ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ជាជំហានដំបូង មន្ត្រីជំនាញសន្និដ្ឋានថា ករណីផ្ទុះជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកនៅភូមិសោមកានិញ អាចកើតឡើងដោយសារការចរាចរទំនិញតាមម៉ូតូដែលមានបន្លែ និងសាច់សត្វផ្សេងៗ រវាងពលរដ្ឋស្រុកអូរយ៉ាដាវជាមួយពលរដ្ឋវៀតណាម។
លោកអះអាងថា បច្ចុប្បន្នជំងឺនេះ មិនបានកើតឡើងនៅតំបន់ ឬខេត្តផ្សេងទៀតឡើយ ហើយជំងឺនេះក៏មិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់មនុស្សដែរ។
លោកបន្តថា៖ «យើងចាត់ចូលជាជំងឺមិនឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សទេ។ អ៊ីចឹង ការបរិភោគមិនមានអ្វីជាបញ្ហាទេ ខ្ញុំបញ្ជាក់ជូនអីចឹង ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងបារម្ភ គឺកាលណាគាត់វះកាត់សត្វហ្នឹង គាត់នឹងចែកគ្នាហើយ មិនអីចឹង? អីចឹងទេ ផ្ទះផ្សេងទៀតដែលមានជ្រូកដែរ ហើយអត់ឈឺ យកសាច់ហ្នឹងទៅបរិភោគ នាំមេរោគឈឺហ្នឹងទៅ គឺសត្វគាត់នឹងឈឺដូចគ្នា។ អ៊ីចឹងការរាតត្បាតវាកាន់តែខ្លាំង»។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមេសា ក្រសួងកសិកម្ម បានចេញសេចក្តីប្រកាសស្តីពីការកំណត់តំបន់ផ្ទុះជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកនៅភូមិសោមកានិញ ឃុំសោមធំ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ដោយណែនាំឱ្យស្ថាប័នជំនាញត្រូវបំផ្លាញចោលចំពោះសត្វជ្រូកគ្រប់ប្រភេទក្នុងតំបន់ផ្ទុះជំងឺទៅតាមវិធានបសុព្យាបាល។
បន្ថែមពីនេះ ត្រូវផ្អាកការទិញ លក់ និងដឹកជញ្ជូនសត្វជ្រូក សាច់ជ្រូក និងផលិតផលមានដើមកំណើតពីសត្វជ្រូកគ្រប់ប្រភេទចេញ ចូល ឬឆ្លងកាត់តំបន់ផ្ទុះជំងឺក្នុងរង្វង់៣គីឡូម៉េត្រ។
សេចក្តីប្រកាសនេះ បញ្ជាក់ថា ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកមិនឆ្លង និងមិនបង្កផលប៉ះពាល់ដល់មនុស្សទេ ប៉ុន្តែ ជំងឺនេះបណ្តាលឱ្យជ្រូកឈឺ និងងាប់ក្នុងអត្រាខ្ពស់រហូត១០០ភាគរយ ដែលបង្កការខាតបង់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អ្នកចិញ្ចឹមជ្រូកតែម្តង។
ក្រសួងកសិកម្ម កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមេសាដដែល ក៏បានចេញលិខិតមួយជូនអភិបាលខេត្តរតនគិរី ដោយស្នើឱ្យជួយចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកាចសាហាវនេះផងដែរ។
អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន ម៉ុង ឬទ្ធី និងជាម្ចាស់កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកដ៏ធំមួយនៅកម្ពុជា លោក ម៉ុង ឫទ្ធី បានលើកឡើងពីក្តីបារម្ភអំពីការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះ ហើយក៏បានជំរុញដល់អ្នកចិញ្ចឹមជ្រូកផ្សេងទៀតឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បន្ថែមទៀត។
លោក មានប្រសាសន៍ថា៖ «អ៊ីចឹង ខ្ញុំប្រុងប្រយ័ត្នតាំងពីមិនទាន់ផ្ទុះជំងឺម្លេះ ហើយនៅតំបន់ខ្ញុំក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្ញុំ ដែលខ្ញុំបានជួយកសិករខ្នាតតូចប្រហែល១២០កសិដ្ឋានហ្នឹង គឺខ្ញុំប្រុងប្រយ័ត្នតាំងពីមិនទាន់ផ្ទុះជំងឺម្លេះ ហៅមកប្រជុំណែនាំអីទាំងអស់ មិនមែនផ្ទុះជំងឺហើយបានប្រយ័ត្នទេ។ ខ្ញុំឃើញថា រដ្ឋាភិបាល ក្រសួងកសិកម្ម បានប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ខ្លាំងណាស់ គឺយ៉ាងសកម្មបំផុត។ ខ្ញុំមើលទៅមិនទាន់ឃើញរីករាលដាលចេញពីអូរយ៉ាដាវហ្នឹងទៅកន្លែងណាទៀត មិនទាន់មានឃើញទេ បាទ។»
ទីប្រឹក្សាអង្គការសេដាក លោក សម ពិទូ យល់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលអាចទប់ស្កាត់ការនាំសត្វជ្រូកចូលពីប្រទេសវៀតណាម ទាំងច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិ និងច្រករបៀងបាន គឺអាចធានាសុវត្ថិភាពដល់កសិករ និងអាជីវករដែលចិញ្ចឹមជ្រូកខ្នាតតូច និងខ្នាតធំនៅកម្ពុជា។
លោកបន្តថា៖ «បើសិនជាគ្មានការទប់ស្កាត់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងទេ ពេលនោះហើយដែលធ្វើឱ្យ បញ្ហាជ្រូកនៅស្រុកខ្មែរយើងហ្នឹងកើតឡើង ហើយពេលនោះកសិករ ក៏ដូចជាអាជីវករ ដែលចិញ្ចឹមជ្រូកខ្នាតធំហ្នឹង មានការខាតបង់»។
កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិក បានរីករាលដាលក្នុងខេត្ត និងតំបន់ចំនួន២៥ នៅប្រទេសចិន ដែលពេលនោះ អាជ្ញាធរចិនបានសម្លាប់ជ្រូកចោលរាប់ម៉ឺនក្បាល។
ក្រោយផ្ទុះជំងឺនេះ អង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្ម ហៅកាត់ថា FAO បានព្រមានថា ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិកដែលកើតឡើងនៅចិន អាចរីករាលដាលដល់ប្រទេសផ្សេងទៀតនៅតំបន់អាស៊ី។ ការព្រមាននេះ មិនបានយូរប៉ុន្មានផង កាលពីខែកុម្ភៈ ជំងឺប៉េស្តជ្រូកអាហ្វ្រិក ក៏បានផ្ទុះឡើងនៅប្រទេសវៀតណាមតែម្តង។
អង្គការ FAO ដដែល បានឲ្យដឹងដែរថា មេរោគជំងឺនេះធន់ខ្លាំង ហើយអាចរស់នៅបានយូរ ពោលគឺវាអាចស៊ាំនឹងអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំង ត្រជាក់ខ្លាំង ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ វាថែមទាំងអាចរស់នៅបានក្នុងផលិតផលសាច់ជ្រូកក្រៀមផងដែរ៕
